Luchtkwaliteit: een complexe problematiek
De problematiek rondom luchtkwaliteit bleek complexer en minder makkelijk grijpbaar dan in eerste instantie gedacht werd. Het overkoepelende doel voor 2015 was het verbeteren van de luchtkwaliteit door middel van ruimtelijke ingrepen en kennisdeling. Om dat te bereiken hebben we eerst zelf grip moeten krijgen op de materie van kleine deeltjes in de lucht, de wetenschappelijk-juridische kaders en meetmethodes en politieke besluitvormingsstructuren op lokaal, landelijk en Europees niveau. In dit proces hebben steeds meer bewoners, ontwerpers, experts, ondernemers en instellingen zich aangesloten bij het proces en het stadslab.
Luchtkwaliteit:
Boven onze stad zweven veel mensonvriendelijke stoffen rond. Ook veroorzaken wij als bewoners ook een hoop mensonvriendelijke stoffen. Denk bijvoorbeeld aan: Uitlaatgassen van auto’s, rook uit diverse schoorstenen van oude verwarmingsketels, allesbranders, koolstof afkomstig van slijtage van autobanden, uitlaten van diverse fabrieken in en rondom de stad, restanten van schoonmaakproducten die via de diverse ventilatiesystemen van kantoren de lucht in gaan. Vliegtuigen die regelmatig starten, landen en overvliegen. De industrie in de Botlek (die de laatste jaren wel schoner is geworden) plus de vele vele vrachtwagens die van en naar de Botlek gaan om onze spullen te halen en te brengen. Ook hebben we te maken met schoorstenen van grote en kleine schepen nieuw en oud en niet vergeten de nieuwe kolencentrale die ondanks dat hij schoon is (zegt men) toch het één en ander de lucht in stuwt. De schepen die de havens in en uitgaan en de vele schepen die op de Noordzee varen. De binnenvaartschepen die aan de wal liggen en hun diesel laten draaien om stroom te hebben. Daarbij krijgen we ook van alles uit het Ruhrgebied, en onze (Japanse) Hoogovens.
Luchtkwaliteit: de beleving
Iedereen ademt 24u per dag in en uit. Lucht is er, maar de kwaliteit ervan is niet direct beleefbaar. Misschien merk je verschil tussen de lucht in de stad en de lucht die je inademt als je een boswandeling maakt, of als je op vakantie bent. En veel mensen ervaren de slechte lucht doordat het hun gezondheidsklachten gaat opleveren.
We hebben het hier over een helder thema en je zou zeggen dat het eenvoudig te duiden is wat de grootste veroorzakers zijn van slechte lucht, wanneer luchtvervuiling schadelijk is voor de gezondheid en wat we moeten veranderen. Maar in de praktijk…. Deze filmpjes zijn een beeldverslag over de beleving van de complexe materie van luchtkwaliteit. Verschillende mensen kregen dezelfde twee vragen. Filmpje 1: Wat zijn de grootste veroorzakers van slechte lucht? Filmpje 2: Wat zijn je dromen voor de toekomst?
gesprek op de longafdeling van het Erasmus MC 8 september 2015
Kunnen we de luchtkwaliteit verbeteren?
Dan is de vraag, welk fijnstof willen we elimineren? Van de auto’s, van de industrie of de schepen? Het zit allemaal in de zelfde wolk. Ga je bijvoorbeeld langs de straat iets doen wat (hoop je) de fijnstof elimineert door bijv. groen of nevel of het kanaliseren door een haag of een scherm, dan nog heb je maar een klein percentage te pakken. Zeker, het zal de luchtkwaliteit in de directe omgeving op straatniveau misschien iets verbeteren maar het blijft gerommel in de marge. Dat komt omdat je de wolk die bijvoorbeeld op dat moment boven de stad hangt of passeert niet aanpakt.
Het is dat we in Nederland en specifiek in Rotterdam wonen en altijd redelijk veel wind hebben, dat we niet zoals andere grote steden zoals Wenen, Athene in een dal zitten waar alles blijft hangen, waardoor er veel wordt weggevoerd.
Oplossingen
Echte oplossingen zijn er op korte termijn eigenlijk niet, er kunnen alleen maatregelen genomen worden die op straatniveau een verbetering in de marge aanbrengen zoals groen, nevel en kanaliseren. Maar ook daar moet men niet al te veel van verwachten.
Mogelijke oplossingen zijn:
– Alle benzine- en dieselauto’s de stad uit te beginnen met de milieuzone,
– Alleen volledig elektrische auto’s toelaten,
– Verbeter het openbaar vervoer, dat is fijnmaziger, korte wachttijden, en goedkoper,
– Alle bussen op waterstof. (dat gebeurt nu al deels)
– Grote schepen niet op eigen kracht laten binnenvaren, maar vanaf bijv. 5km van de kust sleepboot ervoor,
– Op termijn schepen laten varen op andere brandstof (kernenergie, waterstof, zeilen)
– Oude en op termijn ook de nieuwe kolencentrale sluiten,
– De industrie verplichten nog schoner te worden.
– Gebouwen en huizen energieneutraal maken.
– Installaties in gebouwen beter en daardoor energiezuiniger ontwerpen en gebruiken,
– In de Botlek staan bij diverse bedrijven warmtekrachtcentrales die niet meer gebruikt worden omdat er minder stroom benodigd is, koppel die aan het stroomnet.
– De binnenvaartschepen die aan de wal liggen voorzien van walstroom,
– In plaats van vrachtauto’s meer het spoor benutten,
– Een rollenbaan vanaf de botlek tot aan bijv. Kijfhoek waar de containers opgepakt kunnen worden,
– Op termijn alleen vrachtwagens met een euro5 dieselmotor toegang geven tot de Botlek,
– En een hoop van deze maatregelen zullen landelijk ingevoerd moeten worden.
Al deze oplossingen zullen er toe bijdragen dat de luchtkwaliteit in de Rijnmond en in Nederland significant zullen verbeteren. Al deze maatregelen kosten natuurlijk geld, maar aan de andere kant wordt ook een hoop bespaard op andere zaken zoals gezondheidskosten.
De luchtkwaliteit zal pas echt verbeteren als heel Europa meedoet. Hopelijk geeft het klimaatakkoord hier een zetje in.
Links:
Milieudefensie – gezondheid en lucht